Dựa vào tính chất công dụng, khoáng sản được chia thành 4 nhóm chính là khoáng sản kim loại, khoáng sản phi kim, khoáng sản nhiên liệu và khoáng sản nước. Về nhóm khoáng sản kim loại là các quặng qua quá trình chế luyện, lấy ra kim loại hoặc hợp chất của chúng, được dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp luyện kim đen và luyện kim màu, trong đó có nhóm khoáng sản sắt và hợp kim của sắt (sắt, mangan, crom...); nhóm kim loại cơ bản ( thiết, đồng, chì, kẽm...); nhóm kim loại nhẹ(nhôm, titan, magie...); nhóm kim loại phóng xạ (uran, thori, radi) và nhóm kim loại hiếm và đất hiếm được dùng làm nguyên liệu cho công nghiệp luyện kim đen, luyện kim màu... Nhóm tiếp theo là các loại khoáng sản phi kim loại: đây là nhóm mà quặng của chúng được sử dụng trực tiếp hoặc là qua chế biến để lấy được đơn chất hoặc hợp chất không kim loại và được chia thành 3 loại sau: nhóm khoáng sản phân bón và hóa chất như: lưu huỳnh, apatit, photophorit, ... nhóm nguyên liệu gốm sứ có khả năng chịu lửa như: đất sét, kaolin... và nhóm nguyên liệu dành cho ngành kiến trúc xây dựng như: cát, đá vôi, đá hoa nhóm thứ 3 là các loại khoáng sản nhiên liệu bao gồm các đá có nguồn gốc sinh vật như: than bùn, than đá, dầu... Những loại khoáng sản này ngoài việc làm chất đốt ra thì chúng còn dùng để sản xuất hóa phẩm, dược phẩm và một số sản phẩm khác như: sợi nhân tạo, vật liệu khuôn đúc.. Cuối cùng là nhóm khoáng sản nước: là các loại nước được dùng cho sinh hoạt, y tế và công nghệ có thể kể đến như: nước khoáng, bùn khoáng, vv...