Phần 1: Bạn chỉ có vẻ như rất cố gắng mà thôi 1.1/ Chỉ nhìn thấy những đẹp đẽ vẻ vang, không thấy được nỗi đắng cay khổ sở Khoảnh khắc tàu hỏa lăn bánh, tôi chợt thấy ông chú mặc âu phục đi giày da bên cạnh mình rơi lệ. Ông lấy điện thoại di động ra chụp lại cảnh bên ngoài cửa sổ khoang tàu, phong cảnh quê hương ấy, khi tàu chạy, ông sẽ khó lòng thấy lại được nữa. Ông ngồi khoang hạng nhất, nhìn cách ăn mặc, hẳn phải là một người thành đạt trong mắt mọi người, đôi giày da sáng bóng, chiếc cặp táp hàng hiệu đã chứng minh địa vị và thân phận của ông. Vậy ông khóc cái gì, tại sao phải rơi nước mắt? Phải chăng ông không muốn xa gia đình, hay là có câu chuyện gì đó khó quên? Trên đường, tôi là người mở lời trước, câu chuyện càng nói lại càng high. Ông là giám đốc của công ty ngoại thương, mười năm trước đã đến Bắc Kinh làm thuê, trước khi đến Bắc Kinh ông mới lấy vợ, vừa kết hôn xong đã rời nhà lên Bắc Kinh làm ăn, vợ sinh con ông cũng không ở bên cạnh, vì lúc ấy đang có một vụ làm ăn rất quan trọng. Hồi đó ông còn trẻ, chỉ biết hùng hục làm việc mà không hiểu tầm quan trọng của gia đình, lúc vợ cần mình nhất ông lại không ở bên cạnh bà, người vợ bị băng huyết, không giữ được đứa bé, chuyện ấy trở thành niềm ân hận suốt đời của ông. Ông nói: “Giờ công việc đã tạm ổn rồi, đón vợ lên Bắc Kinh, nhưng bà ấy ở không quen, được hai tuần thì bỏ về nhà. Chú muốn về quê nhiều hơn để ở bên người nhà, nhưng lại bận rộn công việc, lần nào đi cũng thấy lưu luyến. Có lẽ qua năm nay sẽ đỡ hơn.” Ông nói tiếng phổ thông, không nặng giọng địa phương, không nghe ra được là người vùng nào, ông làm việc ở khu vực Thương mại Quốc tế phồn hoa nhất Bắc Kinh, san sát nhà cao tầng, xe cộ đông đúc, người qua kẻ lại vô cùng náo nhiệt. Mỗi lần ông ra ngoài đều có tài xế, về nhà có người giúp việc, chẳng phải lo ăn lo mặc, nhưng lúc nào cũng nhớ nhung người vợ ở nơi xa mà chẳng làm gì được. Trước lúc xuống tàu, ông bảo với tôi: “Thượng Long này, thực ra chú vẫn muốn về nhà, ở bên ngoài dù xa hoa hào nhoáng đến mấy, cũng chỉ là bề ngoài mà thôi, Có những nỗi đắng cay không ai thấy, chỉ có người nhà mới hiểu được.” Lúc ông nói câu này, trong lòng tôi rất chua xót, chợt nhớ đến một câu từng đọc được hồi mấy năm trước: Thứ ta thấy được chỉ là đẹp đẽ vẻ vang, thứ ta không thấy được, toàn là đắng cay khổ sở. Nhưng, những đắng cay khổ sở ấy lại chỉ có những người thân thiết nhất mới thấy được, hoặc bị chôn vùi trong lòng mình, không ai biết, giống như ngọn nến, tim đang cháy, nhưng lại chiếu sáng xung quanh, sưởi ấm những người bên cạnh. 2. Dạo gần đây, tôi cực kỳ khó chịu khi người khác nói: “Thằng đấy số may mới có được thành công hôm nay mà thôi.” Đặc biệt, càng khó chịu hơn khi họ bồi thêm một câu, “Tôi mà may như thế…” Chẳng có vận may nào trên trời rơi xuống cả, cái gọi là số may, chẳng qua là vì họ lúc nào cũng sẵn sàng chuẩn bị, những lúc đắng cay khổ sở, những ngày tháng đau đớn, không phải là họ không trải qua, mà là bạn không biết đấy. Đã không biết, thì ngậm miệng lại, tôn trọng cố gắng âm thầm của những người đó đi. Năm 2008, tôi quen với anh Cù, lúc đấy anh vẫn còn làm nhân viên tư vấn ở một trung tâm tiếng Anh, lương tháng trả tiền nhà xong chỉ tạm đủ ăn, không có nổi bạn gái, thậm chí còn không dám đi tụ tập với bạn bè, mỗi lần tụ tập ăn uống đều phải hỏi rõ xem có ai mời hay không. Những năm đó, chúng tôi ở Bắc Kinh đỡ đần cho nhau, tôi nhìn anh ấy tiến bộ từng chút từng chút một, vì một đơn hàng mà đến tận nhà khách hàng giữa trời tuyết lớn, vì một dự án mà họp đến tận sáng hôm sau, vì một khóa học mà phải đi công tác ở một vùng rất ха. Mấy năm sau, anh được điều chuyển đến Thượng Hải, kế đó, lại được thăng chức tới Hàng Châu, trở thành hiệu trưởng một phân hiệu. Năm ngoái, tôi đi ký sách, đến đơn vị của anh Cù để “chà đạp”. Lúc mới đến phòng làm việc của anh, từ đằng xa đã nghe thấy anh Cù đang lớn tiếng nói về kế hoạch năm nay, tôi thầm nhủ: Cái tính hùng hổ ấy vẫn chẳng thay đổi gì cả. Họp xong, các nhân viên đi ngang qua tôi, một người thì thào nói: “Giám đốc Cù lúc nghiêm túc trong oách thật đấy.” Một nhân viên khác tỏ vẻ bất mãn: “Ăn may thôi, tôi mà số đỏ như anh ta, giờ cũng là hiệu trưởng rồi…” Tôi liếc nhìn người nhân viên đó, mỉm cười, lắc đầu. Tối hôm đó, anh Cù và tôi ôn chuyện cũ, nhắc lại thời hai bàn tay trắng ngày xưa, nhắc đến niềm hy vọng trong những thời khắc gian nan, anh nói một câu, đến nay tôi vẫn không thể nào quên được: “Sống quỳ không đáng thẹn, quan trọng là hiện tại quỳ, là để sau này có thể đứng lên mạnh mẽ hơn.” Quả vậy, tất cả những việc mình bất đắc dĩ phải làm hiện giờ, tất cả những ngày tháng khó nhọc mà giờ mình phải trải qua, đều là để sau này có thể tỏa sáng giữa đám đông. Người ta sẽ chỉ nhìn thấy những tia sáng ấy, chứ đâu thấy được những vết thương bạn phải chịu đựng trong quá khứ. 3. Tôi từng có bài viết Bạn phải sinh tồn được, mới có thể nói về cuộc sống và giấc mơ. Lúc mới bắt đầu, đừng mơ tưởng hão huyền xây lâu đài giữa không trung, bởi lẽ mọi giấc mơ không có cơ sở kinh tế, đều có vẻ viển vông, trước hết hãy bắt tay vào làm đi đã. Chúng ta bao giờ cũng dễ dàng nhìn thấy những người đã đi được rất xa, nhưng lại không thấy sự chuẩn bị phía sau của họ, đằng sau mỗi chuyến du lịch nói đi là đi luôn ấy, là một khoản tiền nói rút là rút ra luôn. Chúng ta bao giờ cũng dễ dàng thấy những doanh nhân nọ kia tiêu tiền như nước, nhưng lại không thấy được họ cũng từng đạp xe đạp giữa đêm ở những thành phố lớn, chạy đi giao từng đơn hàng một. Chúng ta bao giờ cũng dễ dàng bị ánh sáng thu hút, nhưng lại không biết những người vinh hiển ấy đã phải khuỵu gối bao nhiêu lần. Những tháng ngày đen đủi ấy của họ, chúng ta không bao giờ trông thấy được, nhưng không có nghĩa là họ không trải qua, không có nghĩa là họ không nhìn rõ. Vì vậy chúng ta không cần phải thèm muốn hay đố kỵ những người đang tỏa sáng, lại càng không cần phải buồn rầu tự trách, đó chẳng qua chỉ là những giai đoạn khác nhau trong đời mà thôi, tất cả rồi sẽ qua đi, sẽ tốt lên, chỉ cần bạn vẫn tin tưởng và cố gắng, tin rằng cuộc sống có thể thay đổi nhờ đôi bàn tay mình. Thứ không đốn ngã nổi bạn, sẽ chỉ khiến bạn trở nên mạnh mẽ hơn.