Làm sao để nhận biết người kém trách nhiệm? 1. Gần đây tôi có phỏng vấn một ứng viên. Tôi hỏi vì sao cô nghỉ việc trước, cô ấy trả lời: "Việc đó, nghề đó em không thích". Tôi tiếp tục hỏi: "Thế thì tại sao trước đó lại chọn làm?", cô nói: "Thật ra lúc đầu em thích, nhưng lâu dần thì thấy không thích nữa". Tôi hỏi: "Bây giờ em thích gì?", cô ấy bảo thích marketing. Cô chia sẻ rằng đã tham gia nhiều lớp học, theo nhiều thầy giỏi, đọc nhiều sách về lĩnh vực này. Marketing là đam mê, là lẽ sống của đời cô. Tôi cho cô ấy vào bộ phận marketing thử việc. Nhưng khi bắt tay vào làm, cô thấy thực tế hoàn toàn khác, quá khó so với lý thuyết. Chỉ sau 2 tuần, cô đã xin nghỉ. Khi rời đi, cô nói với một nhân viên khác: "Tôi thấy marketing không phù hợp với bản thân, tôi không thể làm những việc mình không thích được". Cô ấy mới 24 tuổi. Tôi thực sự muốn nói với cô rằng cái "thích/không thích" kia chỉ là cái cớ cho sự thiếu cố gắng, thiếu hành động và thiếu kiên trì. Làm tốt một việc, dù nhỏ như giảm cân giữ dáng hay lớn như kiếm tiền nuôi gia đình, không thể chỉ dựa vào hứng thú mà còn cần sự chuyên nghiệp, niềm tin và kiên trì. 2. Những người luôn miệng nói thích, đam mê, sứ mệnh này nọ… chưa làm gì đã muốn sống theo cách mình thích, tôi thật sự khâm phục. Nhưng một người như vậy, chúng ta nên tránh xa. Bởi họ không chỉ không có thành tựu gì, mà còn thường kéo đồng đội xuống. Nói nhẹ thì là văn nhân sống mơ mộng, nói thẳng thì họ cảm tính, thiếu trách nhiệm, rất nguy hiểm nếu làm việc cùng. Bạn tôi từng mở quán cà phê, bỏ cả tỷ đồng để hợp tác với một cậu trai. Cậu này nói yêu cà phê, mở quán là ước mơ, là đam mê, là sứ mệnh cả đời. Nghe rất hoàn hảo phải không? Nhưng thực tế, những người khởi nghiệp chỉ vì "đam mê" thường không đáng tin cậy. Nhớ điều này, bạn tránh được 99% rủi ro khi tuyển dụng hay hợp tác làm ăn. Quán cà phê của bạn tôi chưa đầy nửa năm đã lao đao. Đúng mùa Tết - cao điểm kinh doanh - cậu kia muốn đi du lịch 20 ngày, vì thấy trên mạng có chỗ đẹp phải đi để săn ảnh. Sau đó thì bảo phải về thăm gia đình, vì "gia đình là trên hết". Bạn tôi nói: "Chờ đến tháng 7 đi được không? Bây giờ cao điểm, em đi thì quán làm thế nào?" Cậu ta trả lời: "Không, em không thể từ bỏ điều em thích chỉ vì công việc. Em phải cân bằng work-life balance. Đối với em, gia đình là trên hết, Tết là phải về". Bạn tôi hỏi: "Vậy quán thì ai trực?" Cậu ta nói: "Thì đóng cửa, mùng 6 em quay lại rồi mở tiếp". Bạn tôi cay đắng: "Sao lúc mở quán em nói cà phê là thứ em yêu thích nhất? Với người làm phục vụ, phi công, tài xế, nhà hàng, khách sạn... Tết chính là mùa lao động. Chẳng lẽ Tết mà máy bay, taxi, nhà hàng đóng cửa hết sao?" 3. "Thích" không thể biến thành niềm tin, nó chỉ là cái cớ để đứng núi này trông núi nọ. Người non nớt thì nói "thích", người trưởng thành thì nói "trách nhiệm". Muốn làm tốt một việc phải có 10% thích + 90% trách nhiệm. Thành công giống như hình xoắn ốc đi lên giữa thích và chán. Cảm giác thành tựu giúp ta chống lại sự mệt mỏi, mất hứng, và đưa ta đến bến bờ hy vọng. Ngược lại, khi gặp khó khăn, người thuộc hệ "em thích/em không thích" sẽ lập tức bỏ cuộc. Họ nhảy hết việc này sang việc khác, cuối cùng chẳng đi đến đâu. William Somerset Maugham từng nói: "Để tâm hồn được yên tĩnh, tốt nhất mỗi ngày nên làm hai việc mình không thích". Vì vậy, khi làm việc đừng để sự chán nản nhất thời dẫn đến quyết định sai lầm. "Thích" không phải chuyện xấu. Nhưng đã thích, đã chọn, thì phải kiên trì và có trách nhiệm.